တိကမာတိကာ Tikamātikā ( The Triplets Matrix )
၁၁ – ေသကၡတိက္ Sekkha Tika ; Learners Triplet
(i) sekkhā dhammā. states appertaining to learners;
(ii) asekkhā dhammā. states appertaining to arahats;
(iii) nevasekkhanāsekkhā [nevasekkhānāsekkhā (sī. syā.)] dhammā.
states appertaining neither to learners nor to arahats.
(က) ေသကၡာ ဓမၼာ – ေသကၡပုဂၢိဳလ္ (၇)ေယာက္တို႔ ပိုင္ဆိုင္ေသာတရား (ေအာက္မဂ္ဖိုလ္-၇ပါး)
(ခ ) အေသကၡာ ဓမၼာ – ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္ ပိုင္ဆိုင္ေသာတရား (အရဟတၱမဂ္ -၁ ပါး)
(ဂ ) ေန၀ေသကၡနာေသကၡာ ဓမၼာ – ေသကၡ၊ အေသကၡမဟုတ္သူတို႔အတြက္တရား (ေလာကီစိတ္၊ ႐ုပ္)
၁၂ – ပရိတၱတိက္ Paritta Tika; Limited Triplet
(i) parittā dhammā. limited states (states with limited efficacy);
(ii) mahaggatā dhammā. lofty states;
(iii) appamānhā dhammā. incomparable states.
(က) ပရိတၱာ ဓမၼာ – အာႏုေဘာ္နည္းေသာတရား (ကာမစိတ္)
(ခ ) မဟဂၢတာ ဓမၼာ – ျမင့္ျမတ္ေသာစ်ာန္တရား (႐ူပအ႐ူပစိတ္)
(ဂ ) အပၸမာဏာ ဓမၼာ- အတိုင္းအရွည္မရွိ မႏႈိင္းယွဥ္အပ္ အလြန္ျမတ္ေသာတရား (ေလာကုတၱရာစိတ္)
၁၃ – ပရိတၱာရမၼဏတိက္ Parittārammana Tika; Triplet of Limited Objects
(i) parittārammanhā dhammā. states with limited objects;
(ii) mahaggatārammanhā dhammā. states with lofty objects;
(iii) appamānhārammanhā dhammā. states with incomparable objects.
(က) ပရိတၱာရမဏာ ဓမၼာ – အာႏုေဘာ္နည္းေသာ ကာမတရားကို အာ႐ံုျပဳေသာတရား
(ခ ) မဟဂၢတာရမဏာ ဓမၼာ – ျမင့္ျမတ္ေသာ စ်န္တရားကို အာ႐ံုျပဳေသာတရား
(ဂ ) အပၸမာဏာရမဏာ ဓမၼာ – မႏႈိင္းယွဥ္အပ္ အလြန္ထူးျမတ္ေသာ မဂ္ဖိုလ္ကို အာ႐ံုျပဳေသာတရား
၁၄ – ဟီနတိက္ Hīna Tika ; Low Triplet
(i) hīnā dhammā. low states;
(ii) majjhimā dhammā. medium states;
(iii) panhītā dhammā. sublime states.
(က) ဟီနာ ဓမၼာ – ယုတ္ညံ့ေသာ ကာမတရား (ကာမစိတ္)
(ခ ) မဇၩိမာ ဓမၼာ – အလယ္အလတ္ျဖစ္ေသာ စ်န္တရား (႐ူပအ႐ူပစိတ္)
(ဂ ) ပဏီတာ ဓမၼာ – ျမင့္ျမတ္ေသာမဂ္ဖိုလ္တရား (ေလာကုတၱရာစိတ္)
၁၅ – မိစၦတၱတိက္ Micchatta Tika; Wrong View-Afflicted States of Fixed Destiny
(i) micchattaniyatā dhammā. wrong view-afflicted states of fixed destiny;
(ii) sammattaniyatā dhammā. right view-guided states of fixed destiny;
(iii) aniyatā dhammā. states of no fixed destiny.
(က) မိစၦတၱနိယတာ ဓမၼာ – မေကာင္းသျဖင့္ ေသၿပီးေနာက္ ဧကန္ အက်ိဳးေပးမည့္တရား (နိယတမိစၦာဒိ႒ိ-ေလာမူ-သတၱမေဇာ) (ပဥၥာနႏၲရိယကံ – ေဒါသမူ – သတၱမေဇာ)
(ခ ) သမၼတၱနိယတာ ဓမၼာ – ေကာင္းေသာအားျဖင့္ ေသၿပီးေနာက္ ဧကန္ အက်ိဳးေပးမည့္တရား (မဂ္ေလးပါး)
(ဂ ) အနိယတာ ဓမၼာ – ေသၿပီးေနာက္ အက်ိဳးေပး မၿမဲေသာတရားမ်ား (နိယတမိစၦာဒိ႒ိကံႏွင့္ ပဥၥာ နႏၲရိယကံမွတစ္ပါး အကုသိုလ္၊ ေလာကီ ကုသိုလ္၊ ၀ိဘတ္၊ ႀကိ၊ ႐ုပ္၊ နိ)
၁၆ – မဂၢါရမဏတိက္ Maggārammanha Tika; Path Object Triplet
(i) maggārammanhā dhammā. states with path objects;
(ii) maggahetukā dhammā. states associated with the Path roots;
(iii) maggādhipatino dhammā. states predominated by the Path.
(က) မဂၢါရမဏာ ဓမၼာ – မိမိဆိုင္ရာမဂ္ကို အာ႐ံုျပဳေသာ အရိယာတို႔၏သႏၲာန္၌ ျဖစ္ေသာတရား
(ခ ) မဂၢေဟတုကာ ဓမၼာ – မဂၢင္ရွစ္ပါးလွ်င္ အေၾကာင္းရွိေသာတရား
(ဂ ) မဂၢါဓိပတိေနာ ဓမၼာ – မိမိဆိုင္ရာမဂ္ကို အေလးအျမတ္ အာ႐ံုျပဳေသာ အရိယာတို႔သႏၲာန္၌ ျဖစ္ေသာတရား
၁၇ – ဥပၸႏၷတိက္ Uppanna Tika; Arising Triplet
(i) uppannā dhammā. states in the process of arising;
(ii) anuppannā dhammā. states that have not arisen yet;
(iii) uppādino dhammā. states that are due to arise.
(က) ဥပၸႏၷာ ဓမၼာ – ဥပါဒ္၊ ဌီ၊ ဘင္၊ ဟူူေသာ ခဏသံုးပါးသို႔ ေရာက္ဆဲ ျဖစ္ေသာတရား
(ခ ) အႏုပၸႏၷာ ဓမၼာ – ဥပါဒ္၊ ဌီ၊ ဘင္၊ ဟူေသာ ခဏသံုးပါးသို႔ ေရာက္လတၱံ႕ ျဖစ္ေသာတရား
(ဂ ) ဥပၸာဒိေနာ ဓမၼာ – မခြၽတ္ျဖစ္လတၱံ႕ေသာတရား
၁၈ – အတီတတိက္ Atīta Tika; Past Triplet (Atīta Tika)
(i) atītā dhammā. past states;
(ii) anāgatā dhammā. future states;
(iii) paccuppannā dhammā. present states.
(က) အတီတာ ဓမၼာ – အတိတ္ျဖစ္ကုန္ေသာတရား
(ခ ) အနာဂတာ ဓမၼာ – အနာဂတ္ျဖစ္ကုန္ေသာတရား
(ဂ ) ပစၥဳပၸႏၷာ ဓမၼာ – ပစၥဳပၸန္ျဖစ္ကုန္ေသာတရား
၁၉ – အတီတာရမၼဏတိက္ Atītārammanha Tika; Past Object Triplet
(i) atītārammaGā dhammā. states with past objects;
(ii) anāgatārammaGā dhammā. states with future objects;
(iii) paccuppannārammaGā dhammā. states with present objects.
(က) အတီတာရမၼဏာ ဓမၼာ – အတိတ္ကို အာ႐ံုရွိေသာတရား
(ခ ) အနာဂတာရမၼဏာ ဓမၼာ – အနာဂတ္ကို အာ႐ံုရွိေသာတရား
(ဂ ) ပစၥဳပၸႏၷာရမၼဏာ ဓမၼာ – ပစၥဳပၸန္ကို အာ႐ံုရွိေသာတရား
၂၀ – အဇၩတၱတိက္ Ajjhatta Tika; Internal Triplet
(i) ajjhattā dhammā. internal states;
(ii) bahiddhā dhammā. external states;
(iii) ajjhattabahiddhā dhammā. states that are both internal and external.
(က) အဇၩတၱာ ဓမၼာ – မိမိသႏၲာန္၌ ျဖစ္ေသာတရား (စိတ္၊ ေစ၊ ႐ုပ္)
(ခ ) ဗဟိဒၶါ ဓမၼာ – မိမိသႏၲာန္မွ အပျဖစ္ေသာတရား (စိတ္၊ ေစ၊ ႐ုပ္၊ နိ )
(ဂ ) အဇၩတၱဗဟိဒၶါ ဓမၼာ – ႏွစ္ပါးေသာသႏၲာန္၌ ျဖစ္ေသာတရား (စိတ္၊ ေစ၊ ႐ုပ္)
၂၁ – အဇၩတၱာရမၼဏတိက္ Ajjhattārammanha Tika; Internal Object Triplet
(i) ajjhattārammanhā dhammā. states with internal objects;
(ii) bahiddhārammanhā dhammā. states with external objects;
(iii) ajjhattabahiddhārammanhā dhammā. states with internal and external objects.
(က) အဇၩတၱာရမၼဏာ ဓမၼာ – မိမိသႏၲာန္၌ ျဖစ္ေသာတရားကို အာ႐ံုျပဳေသာတရား
(ခ ) ဗဟိဒၶါရမၼဏာ ဓမၼာ – မိမိသႏၲာန္မွအပ ျဖစ္ေသာတရားကို အာ႐ံုျပဳေသာတရား
(ဂ ) အဇၩတၱဗဟိဒၶါရမၼဏာ ဓမၼာ – ႏွစ္ပါးေသာသႏၲာန္၌ ျဖစ္ေသာတရားကို အာ႐ံုျပဳေသာတရား
၂၂ – သနိဒႆနတိက္ Sanidassana Tika; Visible and Tangible Triplet
(i) sanidassanasappamighā dhammā. visible and tangible states;
(ii) anidassanasappamighā dhammā. invisible but tangible states;
(iii) anidassanaappamighā [anidassanāppamighā (syā.)] dhammā. invisible and intangible states.
(က) သနိဒႆနသပၸဋိဃာ ဓမၼာ – ျမင္လည္းျမင္ႏိုင္ ထိေတြ႕၍လည္းရေသာတရား (႐ူပါ႐ံု)
(ခ ) အနိဒႆနသပၸဋိဃာ ဓမၼာ – ျမင္ေတာ့မျမင္ႏိုင္ ထိေတြ႕၍သာ ရေသာတရား (႐ူပါ႐ံုၾကဥ္ – ၾသဠာရိက႐ုပ္ ၁၁ – ပါး)
(ဂ ) အနိႆနအပၸဋိဃာ ဓမၼာ – ျမင္လည္းမျမင္ႏိုင္ ထိေတြ႕၍လည္း မရေသာတရား (စိတ္၊ ေစ၊ သုခုမ႐ုပ္ – ၁၆ ၊ နိ)
